بیوتکنولوژی در واقع به علمی گفته می‌شود که در جهت توسعه و یا تولید محصولات زیستی جدید با استفاده از سامانه زیستی عمل می‌کند. و در زمینه‌های پزشکی، کشاورزی، صنعتی، زیست محیطی، دارویی و شیمیایی و… کاربردهای گسترده‌ای دارد.

بیوتکنولوژی یک علم بین رشته‌ای بوده و خوشبختانه ایران توانمندی و ظرفیت بالایی برای رشد و شکوفایی رشته بیوتکنولوژی در حوزه‌های مختلف را دارد و همین امر باعث می‌شود آینده کاری بیوتکنولوژی در ایران روشن باشد. در این سری از مقالات سایت هیناآکادمی سعی داریم در مورد آینده شغلی بیوتکنولوژی در ایران صحبت کنیم.

اهمیت بیوتکنولوژی در ایران

امروزه ایران در حوزه بیوتکنولوژی رتبه 1 در منطقه و رتبه 12 در جهان را دارا می‌باشد. امروزه زیست فناوری و تاثیر آن در حوزه‌های گوناگون به قدری گستردگی داشته است که کمتر کسی پیدا می‌شود که از این اهمیت اطلاع نداشته باشد.

در قرن 21 به قدری کاربرد بیوتکنولوژی گسترش داشته که حوزه های متعددی از قبیل پزشکی و درمان، دارویی و شیمیایی، صنعتی، کشاورزی و گیاهی، زیست محیطی و تغذیه را تحت تاثیر قرار خواهد داد.

تولید محصولات تخمیری مانند (ماست، پنیر، نان)، تولید آنزیم ها، تولید مواد افزودنی غذایی، بهبود کیفیت مواد غذایی و یا تولید محصولات تراریخته، بهبود ارزش غذایی محصولات، تولید کودهای زیستی، تولید سوخت های زیستی، تولید داروهای نوترکیب مانند (واکسن ها، انسولین و هورمون رشد)، تشخیص بیماری‌ها، ژن درمانی، مهندسی بافت، تولید آنتی بیوتیک‌ها، پزشکی شخصی و تولید واکسن‌های mRNA نمونه‌هایی از کاربردهای زیست فناوری در صنایع مختلف هستند.

آینده شغلی زیست فناوری در گرایش‌های مختلف این رشته

آینده شغلی زیست فناوری پزشکی

فارغ التحصیلان این گرایش در حوزه‌های تشخیص بیماری‌ها، ژن درمانی، پزشکی شخصی و همین‌طور در پزشکی قانونی، تولید دارو و واکسن‌های مختلف، کیت‌های تشخیصی و تولید محصولات نوترکیب فعالیت می‌کنند.

آینده شغلی زیست فناوری مولکولی

فارغ التحصیلان گرایش مولکولی، در حوزه‌های مربوط به مهندسی ژنتیک، مهندسی پروتئین، بیوانفورماتیک و تولید آنتی بادی‌های مونوکلونال و… مشغول به کار می‌شوند.

آینده شغلی زیست فناوری میکروبی

فارغ التحصیلان این گرایش می‌توانند با استفاده از میکروارگانیسم‌ها به تولید فرآورده‌های مختلف در مقیاس صنعتی بپردازند.

آینده شغلی زیست فناوری صنعتی

فارغ التحصیلان این گرایش می‌توانند در حوزه‌های صنعتی شامل دارویی، تولید حلال‌ها و اسیدها، غذایی و تولید سوخت‌های زیستی مشغول به کار شوند.

 آینده شغلی زیست فناوری محیط زیست

تصفیه و یا حذف آلاینده‌های موجود در هوا، خاک و آب، تصفیه فاضلاب‌ها و پساب‌ها و تولید انرژی‌های تجدیدپذیر از کاربردهای زیست فناوری محیط زیست هستند.

آینده شغلی زیست فناوری کشاورزی

تولید بذر و نهال، کشت سلول و بافت گیاهی، مهندسی ژنتیک گیاهی، تولید کودهای زیستی، تولید هورمون‌ها و آنزیم‌های گیاهی همگی از حوزه‌های مورد فعالیت فازغ التحصیلان گرایش کشاورزی می‌باشد.

آینده شغلی زیست فناوری دریایی

موجودات دریایی منبع ترکیبات منحصر به فردی هستند که دارای پتانسیل‌های صنعتی در زمینه‌هایی همچون تولید مواد دارویی، آرایشی، افزودنی‌های غذایی، کاوشگرهای مولکولی، آنزیم‌ها، مواد شیمیایی مورد استفاده در کشاورزی هستند.

آینده کاری بیوتکنولوژی؛ با این مهارت‌ها همیشه یک قدم جلوتر باشید

برای موفقیت در رشته بیوتکنولوژی داشتن برخی مهارت‌ها لازم و ضروری است:

آشنایی با مباحث و تکنیک‌های مهندسی ژنتیک

آشنایی با مهارت‌های آزمایشگاهی مرتبط از جمله کلونینگ، انواع PCR، ژل الکتروفورز، طیف سنجی، انواع کشت‌، کروماتوگرافی و…

آشنایی با پایگاه داده‌های مختلف و نحوه جستجو در آن‌ها

داشتن سطح زبان انگلیسی مناسب و توانمندی در ترجمه مقالات

توانمندی حل مسائل

آینده شغلی بیوتکنولوژی در ایران؛ فرصت‌ها

آینده شغلی بیوتکنولوژی در ایران روز به روز روشن‌تر می‌شود. فارغ التحصیلان و متخصصان رشته بیوتکنولوژی امکان فعالیت در بخش‌های گوناگونی از جمله موارد زیر را دارند:

مراکز آموزشی و تحقیقاتی

کسانی که در رشته زیست فناوری فارغ التحصیل می‌شوند، امکان فعالیت در مراکز آموزشی و تحقیقاتی را دارا می‌باشند. در این مراکز که اغلب شامل مراکز دانشگاهی، پژوهشکده‌ها و پارک‌های علم و فناوری می‌باشند، افراد می‌توانند به تحقیقات در زمینه‌های مختلف علوم زیستی بپردازند. تحقیقات در حوزه‌های زیست فناوری میکروبی، زیست شناسی سلولی و مولکولی و مهندسی ژنتیک از جمله این فعالیت‌هاست.

شرکت‌های داروسازی و واکسن سازی

یکی دیگر از مراکزی که فارغ التحصیلان زیست فناوری می‌توانند در آن مشغول به کار شوند، مراکز داروسازی و واکسن سازی می‌باشد. که در این مراکز و شرکت‌ها به تولید دارو، واکسن‌های نوترکیب، کیت‌های تشخیصی و آنتی بادی مونوکلونال می‌پردازند.

تغذیه و صنایع غذایی

تولید محصولات تراریخته، تولید نان، تولید پنیر و ماست (صنایع لبنی)، زیتون، سرکه، نوشیدنی‌های الکلی و غیر الکلی از جمله محصولات تولیدی در صنعت غذا می‌باشد.

علاوه بر مواردی که نام بردیم، حوزه‌های دیگری هم وجود دارند که بعد از فارغ التحصیلی افراد می‌توانند در آن‌ها مشغول به کار شوند از جمله شرکت‌های زیست فناوری و دانش بنیان، مراکز آزمایشگاهی، دانشگاه‌ها و پژوهشکده‌ها و…

به طور کلی آینده شغلی زیست فناوری در ایران بسیار روشن است. پتانسیل بالایی که در این حوزه وجود دارد، نقش مهمی در توسعه اقتصادی و اجتماعی کشور می‌تواند ایفا کند. محصولات و خدمات مختلفی توسط شرکت‌ها و نهادهای فعال در این حوزه به متقاضیان ارائه می‌شود. آینده کاری زیست فناوری هم برای متخصصان این حوزه و هم برای کشور، فرصت‌های زیادی را در جهت رشد و پیشرفت فراهم می‌کند. با توجه به پتانسیل بالای این حوزه در سال‌های آینده می‌توانیم شاهد رشد چشمگیر در این زمینه باشیم.

شرکت‌های فعال در حوزه زیست فناوری در ایران

شرکت‌های زیست فناوری در ایران در حوزه‌های مختلفی از جمله پزشکی، محیط زیست، داروسازی، آرایشی و بهداشتی، کشاورزی و تولید مواد غذایی به فعالیت می‌پردازند.

1.  شرکت‌های مستقر در پارک‌های علم و فناوری
2.  شرکت رویان
3.  شرکت‌های دانش بنیان نوپا
4.  شرکت زیست درمان

به طور کلی بازار کار بیوتکنولوژی و آینده شغلی زیست فناوری در حال رشد و توسعه است و با پیشرفت و توسعه فناوری آینده کاری بیوتکنولوژی در ایران مانند بسیاری از کشورهای جهان روشن و امیدوار کننده است.

آینده شغلی زیست فناوری از نظر درآمد

درآمد در این رشته وابسته به حیطه کاری فرد می‌باشد. مثلا اگر فردی در زمینه تحقیقاتی مشغول به کار شود بسته به نوع پروژه و اینکه آن پروژه چقدر طول بکشد و چقدر سخت و سنگین باشد بر درآمد فرد تاثیرگذار است. هر چقدر پروژه‌ای که فرد انجام می‌دهد سنگین‌تر و زمانبرتر باشد، دستمزد و حقوق فرد هم بیشتر می‌شود.

عوامل مختلفی مانند میزان تحصیلات، نوع شغل، تجربه کاری، نوع تخصص، قدرت مالی شرکت و موقعیت جغرافیایی بر درآمد فرد تاثیرگذار هستند. همه این‌ها عواملی هستند که آینده شغلی بیوتکنولوژی در ایران را تحت تاثیر قرار می‌دهند. در مجموع آینده شغلی زیست فناوری در ایران بسیار امیدوار کننده است.

آینده شغلی زیست فناوری در ایران؛ محدودیت‌ها و چالش‌ها

زیست فناوری هم مانند بسیاری از رشته‌ها با محدودیت‌ها و چالش‌هایی روبه روست مانند:

• کمبود سرمایه گذاری
• کافی نبودن حمایت دولت از شرکت‌های دانش بنیان
• مشکلات اخلاقی و زیست محیطی
• کمبود نیروی متخصص
• مشکلات زیر ساختی
• مشکلات تجاری سازی

در این مقاله از سری مقالات هینا آکادمی به بحث در رابطه با آینده شغلی زیست فناوری پرداختیم و گفتیم که رشته بیوتکنولوژی رشته‌ای جدید و نوپا در ایران می‌باشد که روز به روز در حال پیشرفت و توسعه در زمینه‌های مختلف می‌باشد. و انتظار می‌رود آینده شغلی بیوتکنولوژی در ایران همچنان رو به رشد باشد.

سوالات متداول

1- بیوتکنولوژی چیست؟

بیوتکنولوژی در واقع به علمی گفته می‌شود که در جهت توسعه و یا تولید محصولات زیستی جدید با استفاده از سامانه زیستی عمل می‌کند. و در زمینه‌های پزشکی، کشاورزی، صنعتی، زیست محیطی، دارویی و شیمیایی و… کاربردهای گسترده‌ای دارد.

2- بیوتکنولوژی در چه حوزه‌هایی کاربرد دارد؟

بیوتکنولوژی در حوزه‌های گوناگونی مثل پزشکی، مولکولی،  میکروبی، صنعتی، محیط زیست، کشاورزی و دریایی کاربرد دارد.

3- زیست فناوری در ایران با چه چالش‌هایی روبه روست؟

کمبود سرمایه گذاری

کافی نبودن حمایت دولت از شرکت‌های دانش بنیان

مشکلات اخلاقی و زیست محیطی

کمبود نیروی متخصص

مشکلات زیر ساختی

مشکلات تجاری سازی